De economie groeit, maar de lonen blijven achter. "Deze loonsverhogingen zijn een klap in het gezicht."

• Tijdens de plenaire vergadering van de Raad voor Sociale Dialoog op vrijdag kwamen werkgevers en vakbonden overeen dat de loonsverhogingen in de publieke sector in 2026 hoger moeten zijn dan de door de regering voorgestelde 3%. Er werden echter geen concrete cijfers verstrekt.
• Volgens werkgeversvertegenwoordigers is het niet de loonstijging die de inflatiespiraal aanwakkert waar de regering bang voor is, maar het nieuwe CO2-emissiehandelssysteem dat voor 2027 gepland staat en moet worden uitgebreid met nieuwe sectoren van de economie.
• Vóór de laatste vergadering van de Raad voor Monetair Beleid deden zowel de minister van Financiën als de premier een beroep op de leden van de Raad om voorzichtige beslissingen te nemen met betrekking tot de rentetarieven. Dit resulteerde in een lichte verlaging van de rentetarieven.
• Hoge rentetarieven betekenen voor de overheid hogere kosten voor de schuldaflossing, die dit jaar bijna 100 miljard PLN bedragen.

Situaties waarin werkgeversvertegenwoordigers en vakbonden met één stem spreken, komen zelden voor.

Vrijdag 11 juli waren beide partijen op de arbeidsmarkt het er tijdens de plenaire vergadering van de Raad voor Sociale Dialoog over eens dat de voorgestelde salarisverhogingen van 3% voor volgend jaar in de begrotingssector niet voldoende zijn .

"De voorgestelde verhoging van 3% in de begrotingssector is een klap voor de publieke dienstverlening in de breedste zin van het woord. Zelfs in de ogen van werkgevers", zegt Mariusz Zielonka, hoofdeconoom van de Leviataanse Confederatie, botweg.

En hoewel er geen afspraken werden gemaakt over de hoogte van deze loonsverhogingen, besloot de sociale partij in actie te komen. "Het is makkelijk voor de overheid om het minimumloon te verhogen, dus niet met eigen geld, maar het is veel moeilijker voor de eigen werknemers", zegt Zielonka.

Volgens onze gesprekspartner is de bevriezing van de lonen in de publieke sector eerder het gevolg van de wens om geld te besparen dan van de werkelijke verwachting van de Monetaire Beleidsraad (MPC) om de inflatie te verlagen.

"De Nationale Bank van Polen voorspelt dat de inflatie in 2026 binnen de inflatiedoelstelling zal blijven. Het grootste risico voor de inflatie vormt momenteel het ETS2-systeem (dat beoogt het bestaande emissiehandelssysteem (EU ETS) uit te breiden naar nieuwe sectoren, waaronder de bouw en het wegvervoer – red.), dat naar verwachting in 2027 wordt ingevoerd", aldus Zielonka.

De economie groeit, de werkloosheid daalt. Het gaat goed, maar...

Alle economen zijn het erover eens dat het beter gaat. De economie groeit . In het eerste kwartaal van 2025 groeide de economie met 3,2% ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Hoewel dit iets minder is dan het laatste kwartaal van 2024 (3,4%), is het nog steeds beter dan experts hadden voorspeld.

Ook voor de komende kwartalen van 2025 zijn de voorspellingen positief: de bbp-groei zal naar verwachting tussen de 3,1% en 4,1% blijven, en in 2026 wordt een nog snellere ontwikkeling verwacht, met een dynamiek van 4%.

De werkloosheid neemt echter af. Het geregistreerde werkloosheidspercentage daalde van 5,2% in april naar 5% in mei . De industriële productie vertraagde in mei ten opzichte van april, maar was op jaarbasis met 3,9% verbeterd.

Als het zo goed gaat, waarom is de overheid dan zo bang om de lonen te verhogen?

Ter herinnering: volgend jaar – in overeenstemming met het besluit van de regering en de suggestie van minister van Financiën Andrzej Domański – zal het minimumloon slechts met 140 bruto PLN per maand stijgen ten opzichte van het huidige niveau, d.w.z. tot 4.806 bruto PLN, en niet tot 5.020 PLN, zoals de minister van Familiezaken wilde. De lonen in de publieke sector worden intussen alleen geïndexeerd aan de inflatie, die de regering op 3% schat.

Marcin Mrowiec, hoofdeconoom bij Grant Thornton, wijst erop dat het minimumloon de afgelopen jaren flink is gestegen en dat de verhouding tussen het minimumloon en het gemiddelde loon momenteel rond de 55% ligt. Dat is een van de hoogste percentages binnen de EU.

- Elke verdere stijging van deze indicator (bijvoorbeeld een loonsverhoging op het door de vakbonden voorgestelde niveau, herhaald in de daaropvolgende jaren) zou betekenen dat er extra druk komt te staan ​​op de loongroei, niet alleen voor mensen die het minimumloon verdienen (ongeveer 13-14% van de voltijdswerknemers in Polen), maar ook voor mensen die iets meer verdienen, zo benadrukt de econoom.

Volgens Mrowiec moet de overheid extra stimulering van de loongroei vermijden – want die loongroei is er al en zal er blijven zijn vanwege het demografisch krimpende aantal werknemers, wat onder andere nu al zichtbaar is in het feit dat we een van de laagste werkloosheidscijfers in de EU hebben.

De inflatiegraad is afhankelijk van de energieprijzen en de wisselkoers van de zloty ten opzichte van de euro.

De hoofdeconoom van de Business Centre Club, prof. Stanisław Gomułka, wijst er op zijn beurt op dat de regering zich moet houden aan de prognoses die zij heeft opgesteld.

De macro-economische prognose voor de middellange termijn voor Polen die de regering eind april heeft aangenomen, gaat uit van een gematigde BBP-groei in 2025-2026, een daling van de inflatie en stabilisering van de rentetarieven.

- De regering verwacht een relatief hoge stijging van de brutolonen, met 8,8% dit jaar, 9,5% in 2026 en 10,2% in 2027. Tegelijkertijd verwacht de minister van Financiën dat de inflatie zal dalen van 5,4% dit jaar naar 3,8% in 2026 en 3% in 2027. Als de bovenstaande inflatieprognose uitkomt, zou de Raad voor het Monetair Beleid (MPC) de referentierente kunnen blijven verlagen van het voorspelde niveau van 5,4% dit jaar naar 4,1% volgend jaar en 3,5% in 2027 - aldus professor Gomułka.

Volgens professor Gomułka is een dergelijke daling van de inflatie mogelijk als de energieprijzen dalen (door grote investeringen in windmolenparken en een daling van de energieprijzen op de wereldmarkt), als de zloty sterker wordt ten opzichte van de euro , als gevolg van een grote instroom van EU-fondsen via het Nationale Wederopbouwprogramma (KPO) en andere EU-kanalen, en als gevolg van een toename van buitenlandse investeringen in Polen.

De Nationale Bank van Polen ziet geen bedreiging, maar de oppositie wel.

Ook in de laatste verklaring van de Nationale Bank van Polen na de vergadering van de Raad voor het Monetair Beleid in juli (1-2 juli) lezen we onder andere dat de verlaging van de referentierente met 0,25% naar 5% onder meer mogelijk was vanwege het lage werkloosheidspercentage en het hoge aantal werkenden op de markt .

"De jaarlijkse loongroei in het eerste kwartaal van 2025 is afgenomen. Gegevens uit de bedrijfssector over mei wijzen ook op een vertraging van de loongroei", aldus de Nationale Bank van Polen (NBP) in een verklaring.

De vertraging van de loongroei is een teken dat er geen spiraal van looninflatie zal ontstaan. De Nationale Bank van Polen (NBP) is van mening dat de overheid zowel de lonen als de prijzen onder controle heeft , met name die gerelateerd aan energie .

Vlak voor de vergadering van de Raad voor Monetair Beleid kondigde de minister van Financiën aan dat de inflatie in juli zou kunnen dalen tot de inflatiedoelstelling van 3%. Tegelijkertijd waarschuwde hij ervoor dat we de hoogste rentetarieven ter wereld hebben, zeker van Europa.

Premier Donald Tusk deed ook een beroep op de Raad voor Monetair Beleid om een ​​"verantwoord besluit" te nemen over de rentetarieven.

Lage rentetarieven zijn niet alleen nodig voor de economie, maar ook voor de overheid. Hoewel de verborgen inflatiebelasting extra inkomsten genereert voor de staatsbegroting en de staatsschuld nominaal verlaagt, is dit slechts op korte termijn. Naarmate de inflatie stijgt , stijgen ook de kosten voor de schuldaflossing , vooral als de rente stijgt als reactie op inflatiedruk.

Dit jaar zal Polen een bedrag van maar liefst 80,2 miljard PLN aan schuldaflossing moeten betalen, en daarbovenop zullen we ook nog eens 30 miljard PLN aan niet-Poolse schulden moeten aflossen, namelijk de schuld die de Europese Commissie heeft gemaakt voor Oekraïne.

De overeenkomst hierover werd ondertekend door de PiS-regering. Haar politici waarschuwen er nu voor dat Polen dieper in de schulden zit dan ooit tevoren, dat de staatsschuld dit jaar de constitutionele drempel van 60% van het BBP zal overschrijden en dat de regering haar binnenlandse schuldcapaciteit heeft uitgeput en zich genoodzaakt ziet om in het buitenland geld te lenen.